Mogu li uzgajati šparoge u vlastitom povrtnjaku?
Prošle godine smo suprug i ja okusili šparoge. Željeli bismo ih početi uzgajati na vlastitoj parceli, ali nemamo pojma kako to učiniti. Molim vas za savjet o uzgoju ovog ukusnog povrća.
Šparoga je trajnica. Sastoji se od:
- višegodišnji podzemni dio koji se naziva šaran (skraćeni rizom, pupoljci i korijenje),
- zračni izbojci koji se pojavljuju u rano proljeće, a umiru u kasnu jesen.
Jestivi dio su takozvane izbočine koje rastu iz pupova stvorenih na rizomi. Šparoga je dvodomna biljka. Najčešće se uzgajaju njegove muške sorte, koje se smatraju ukusnijima.
Prehrambene vrijednosti
Kralježnice šparoga imaju malo kalorija i sadrže vitamine C, B1, B2, E, K, P, PP, beta karoten, kalij, fosfor, željezo i selen i germanij u tragovima. Te tvari povoljno utječu na rad srca i živčanog sustava. Kina proizvodi sirup od šparoga s antikancerogenim svojstvima.
 |
|
(Slika: Fotolia.com) |
Uvjeti za uzgoj
Šparoge moraju imati sunčan i prozračan položaj, ali istodobno zaštićene od vjetra. Snažni udari mogu slomiti njegove izbojke. Ne smije se uzgajati u sjeveroistočnoj Poljskoj i u predgorju.
Ova biljka zahtijeva propusna tla s visokim udjelom humusa i visokim pH (6,0-7,0). Najbolji za uzgoj su lagani glinasti pijesci i pjeskovita tla na laganoj glini. Razina podzemne vode trebala bi biti ispod 1 m.
Zemljište na kojem namjeravamo saditi šparoge treba koroviti i po potrebi poškropiti vapnom. U godini prije sadnje mora se hraniti stajskim gnojem ili kompostom u dozi od 6-10 kg po m².
Sadnja
Šparoge smo postavili krajem ožujka ili početkom travnja, kada to vremenski uvjeti i uvjeti tla dopuštaju. Korijeni bi trebali imati 15-20 korijena. Sadimo ih u brazde duboke približno 20 cm, široke 20-30 cm i međusobno udaljene približno 150 cm.
Šarane postavljamo na svakih 30-40 cm. Pokrivamo ih slojem zemlje od 5 cm koji temeljito umijesimo. Nakon sadnje - kad je suho - biljke je potrebno zalijevati čak svaka 2 dana.
Gnojidba
Jeśli decydujemy się na nawożenie azotem mineralnym, to w połowie maja należy do bruzd wysiać 6 g/m² saletry amonowej. Drugi zabieg przeprowadzamy w pierwszej połowie lipca w ilości 10 g/m² też do bruzdy, a trzeci - w pierwszej połowie sierpnia, stosując 15 g/m² nawozu. Zasilone azotem rośliny urosną szybciej, ale jednocześnie będą podatniejsze na choroby i szkodniki. Przez pierwsze 2 lata nie zbieramy wypustek tylko pozwalamy, aby szparagi swobodnie rosły.
 |
|
(zdj.: Fotolia.com) |
Pielęgnacja
W okresach suszy rośliny systematycznie podlewamy i niszczymy chwasty. Jesienią, kiedy pędy uschną, usuwamy je i kompostujemy lub palimy. Wczesną wiosną, zanim szparagi zaczną rosnąć, podsypujemy je ziemią kompostową.
Zbiór
Warzywa zaczynamy zbierać w trzecim roku. Szparaga można uprawiać na białe bądź zielone wypustki.
W pierwszym przypadku wczesną wiosną należy nad karpami uformować wał
w kształcie trapezu o podstawie 30-40 cm i wysokości 35 cm. Warzywo zaczyna rosnąć, gdy temperatura przekroczy 5°C. Kiedy ziemia na powierzchni wału pęka, oznacza to, że roślina zaczyna się przebijać. Należy wtedy rozgarnąć podłoże i wyciąć wypustkę specjalnym nożem do szparagów tuż nad karpą. Potem ziemię zasypujemy tak jak przed rozgarnięciem.
Jeśli uprawiamy szparaga na zielone wypustki (zawierają 3 razy więcej witaminy C i są mniej włókniste), to nie formujemy wałów z ziemi, tylko czekamy aż wypustki osiągną wysokość 18-22 cm. Wtedy wycinamy je tuż nad karpą.
W pierwszym roku zbiory przeprowadzamy przez 3-4 tygodnie, tak by zdążyć do końca maja. W następnych latach robimy to przez 5-6 tygodni i kończymy ok. 20 czerwca. Potem pozwalamy szparagom rosnąć swobodnie aż do jesieni. Latem rośliny wypuszczają pąki (zaczątki wypustek na kolejny sezon) oraz gromadzą substancje zapasowe w korzeniach. Dobrze prowadzona szparagarnia plonuje nawet przez 10-15 lat.
